I-Anti-China Protest ye-Oil Rig eVietnam

IVietnam ivumele ababhikishi abangamakhulu ambalwa ukuthi benze umbhikisho omelene neChina ngaphandle kweNxusa LaseChina eHanoi ngeSonto bephikisana nokuthunyelwa kweBeijing indawo yokumba uwoyela olwandle olubangwayo oluseSouth China Sea osekuqubule isiphithiphithi kwaphinde kwaqubula novalo lokuxabana.

Abaholi bezwe abangondlovukayiphikiswa babambe elikhulu iqhaza emibuthanweni yomphakathi ngoba besaba ukuthi bangaheha ababhikishi abamelene nohulumeni.Kulokhu, babonakale bevumela ukuthukuthela komphakathi okwabanikeza nethuba lokubhalisa intukuthelo yabo eBeijing.

Eminye imibhikisho emelene neChina, okuhlanganisa nokudweba abantu abangaphezu kwenkulungwane eHo Chi Minh City, yenzeke kwezinye izindawo ezweni lonke.Ngokokuqala ngqa, babikwe ngesasasa ngabezindaba zombuso.
Phambilini uhulumeni uye wayihlakaza ngendluzula imibhikisho emelene neChina futhi wabopha abaholi bayo, iningi labo elikhankasela ukukhululeka kwezombusazwe kanye namalungelo abantu.

"Sicasulwe yisenzo samaShayina," kusho uNguyen Xuan Hien, ummeli oziprintele owakhe uqwembe olubhalwe ukuthi “Thola Kwangempela.I-Imperialism iyikhulu le-19."

"Size ukuze abantu baseShayina baqonde intukuthelo yethu," esho.Uhulumeni waseVietnam wavele wabhikishela ukuthunyelwa komshini wokugaya uwoyela ngoMeyi 1, futhi wathumela i-flotilla engakwazi ukufohla indilinga yemikhumbi yaseChina engaphezu kuka-50 evikela lesi sikhungo.Unogada wasogwini lwaseVietnam ukhiphe ividiyo yemikhumbi yaseShayina igaya izibozi futhi idubula ngezibhamu zamanzi emikhunjini yaseVietnam.

Ukungqubuzana kwakamuva eziqhingini ezibangwayo zaseParacel, iChina eyayithatha isuka eSouth Vietnam exhaswe yi-US ngo-1974, sekwenze kwaba novalo lokuthi kungase kunyuke ukushuba kwesimo.IVietnam ithi lezi ziqhingi zingena ngaphakathi kweshalofu lezwekazi kanye nendawo yezomnotho ekhethekile engamamayela angama-200.I-China ifuna ubukhosi endaweni kanye nengxenye enkulu ye-South China Sea - isikhundla esilethe i-Beijing yabhekana nabanye abamangali, okuhlanganisa i-Philippines ne-Malaysia.

Umbhikisho wangeSonto ubungomkhulu kusukela ngo-2011, lapho umkhumbi waseChina usika izintambo zocwaningo lokuzamazama komhlaba eziholela emkhunjini wokuhlola uwoyela waseVietnam.IVietnam yagunyaza imibhikisho amasonto ambalwa, kodwa yabe isiyihlakaza ngemuva kokuthi isiphenduke inkundla yokungahambisani nohulumeni.

Phambilini, izintatheli ebezibhala imibhikisho bezihlukunyezwa kwesinye isikhathi zishaywe kanti ababhikishi bebehlanganiswa emavenini.

Bekuyisigameko esihlukile ngeSonto epaki elingaphesheya komgwaqo osuka emishini yamaShayina, lapho izikhulumi ebeziphezu kwamaveni amaphoyisa bezisakaza izinsolo zokuthi isenzo saseShayina sihlukumeza ubukhosi bezwe, ithelevishini yombuso ibikhona izoqopha lo mcimbi kanti amadoda abehambisa izingqwembe ezithi “ Silethemba ngokuphelele iqembu, uhulumeni kanye nebutho labantu.”

Ngenkathi abanye ababhikishi babexhumene ngokusobala nombuso, abanye abaningi babengabaseVietnam abajwayelekile becasulwe yisenzo saseChina.Ezinye izishoshovu zikhethe ukungasondeli ngenxa yokubandakanyeka kukahulumeni noma ukujeziswa okugcwele komcimbi, ngokusho kokuthunyelwa kwe-inthanethi kwamaqembu aphikisayo, kodwa abanye bafika.Izwe laseMelika likugxekile ukuthunyelwa kwemishini kawoyela yaseChina njengokuvusa inkanuko nokungasizi.Ongqongqoshe bezangaphandle abavela ku-Association of Southeast Asian Nations enamalungu ayi-10 abahlangene ngoMgqibelo eMyanmar ngaphambi kwengqungquthela yangeSonto bakhiphe isitatimende bezwakalisa ukukhathazeka futhi benxusa ukuthi zonke izinhlangothi zizithibe.

Umkhulumeli woMnyango Wezangaphandle waseShayina u-Hua Chunying uphendule ngokuthi lolu daba akumele luthinte i-ASEAN nokuthi iBeijing imelene "nemizamo yezwe elilodwa noma amabili yokusebenzisa udaba lweSouth Sea ukulimaza ubungane nokubambisana phakathi kweChina ne-ASEAN," ngokusho kwe Isikhungo sezindaba se-Xinhua esiphethwe nguhulumeni.


Isikhathi sokuthumela: Feb-25-2022